Stała służba

Pierwszy raz w historii Unia Europejska dysponuje własną służbą mundurową – stałą służbą Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej. Funkcjonariusze straży granicznej i przybrzeżnej Frontexu – wyszkoleni przez najlepszych ekspertów i wyposażeni w najnowocześniejszy sprzęt – są przygotowani na wyzwania na granicach i do pomocy w zapewnieniu właściwego funkcjonowania europejskiej strefy Schengen.

Do ich działań należą zarządzanie migracjami, zwalczanie przestępczości transgranicznej i operacje powrotowe, a także wspomaganie organów krajowych w dopilnowaniu, aby wszyscy podróżni mogli bezpiecznie i sprawnie przekraczać granicę.

Funkcjonariusze stałej służby Frontexu działają pod dowództwem krajowych organów państwa, w którym są rozmieszczeni. Mogą być rozlokowani na granicach zewnętrznych państw członkowskich UE bądź wysłani do państwa spoza UE, o ile podpisało ono z UE umowę o statusie. Funkcjonariusze stałej służby Frontexu są obecni na lądowych i morskich granicach zewnętrznych oraz w międzynarodowych portach lotniczych, a także pracują w siedzibie agencji w Warszawie.

Utworzenie stałej służby jest ważnym osiągnięciem w ramach integracji europejskiej. Oznacza również rzeczywistą transformację Frontexu – wkrótce więcej personelu agencji będzie pracować w terenie niż w siedzibie. Frontex stanie się prawdziwie operacyjnym organem UE.

Stała służba Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej przyczynia się do wzmocnienia i zabezpieczenia strefy Schengen, największego obszaru swobodnego podróżowania na świecie.

Trwale pomaga prowadzić odprawy graniczne oraz udziela wsparcia w zarządzaniu migracjami, na przykład przez sprawdzanie obywatelstwa, rejestrację osób i pobieranie odcisków palców. Funkcjonariusze pomagają w wykrywaniu niedozwolonych środków odurzających, broni lub innych nielegalnych działań na granicach. Znaczna część stałej służby pomaga w obsłudze powrotu do kraju pochodzenia osób, które przebywają w Europie nielegalnie. Funkcjonariusze mają uprawnienia wykonawcze do prowadzania kontroli granicznych i mogą nosić broń palną.

W skład stałej służby wchodzą cztery kategorie funkcjonariuszy. Są wśród nich personel i funkcjonariusze wysyłani do Frontexu z państw członkowskich w ramach długo- lub krótkookresowych misji, a także rezerwa, którą można uruchomić w czasach kryzysu.

Do 2027 r. stała służba Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej będzie liczyć łącznie 10 000 osób, w tym 3000 funkcjonariuszy kategorii 1, czyli pracowników Frontexu. Pozostałe 7000 funkcjonariuszy będzie oddelegowanych z państw członkowskich UE.

Kategoria 1: funkcjonariusze straży granicznej zatrudnieni bezpośrednio przez Frontex jako członkowie personelu i regularnie przydzielani do misji ochrony granic w zależności od ich profilu

Kategoria 2: członkowie personelu oddelegowani przez państwa członkowskie na długi okres

Kategoria 3: członkowie personelu oddelegowani przez państwa członkowskie na krótki okres

Wszyscy funkcjonariusze stałej służby przechodzą szkolenie podstawowe w celu przygotowania się do działania w obszarach operacyjnych. Dzięki temu mają niezbędne umiejętności do współdziałania w dowolnym określonym obszarze operacyjnym, przy zachowaniu pełnej zgodności z obowiązującym prawem UE i normami etycznymi.

Po odbyciu szkolenia podstawowego funkcjonariusze stałej służby przez całą karierę zawodową przechodzą różnego rodzaju szkolenia specjalistyczne.

Mogą wyspecjalizować się w takich zadaniach, jak wykrywanie fałszywych dokumentów, wsparcie w operacjach powrotowych lub pomoc w znajdowaniu skradzionych samochodów. Inni funkcjonariusze mogą pracować w obszarze gromadzenia informacji bądź danych na temat siatek przestępczych.

Przez cały okres kariery zawodowej funkcjonariusze stałej służby będą mieć możliwość zdobywania nowych kompetencji zgodnie ze swoim doświadczeniem, ale także wykonywania nowych zadań, co pozwoli im na zdobycie pełnej znajomości zintegrowanego zarządzania granicami.

Stała służba została ustanowiona rozporządzeniem (UE) 2019/1896  z dnia 13 listopada 2019 r. w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej